Stanowiska i wykopaliska archeologiczne na Krecie

Kreta to idealne miejsce dla archeologów i miłośników wykopalisk archeologicznych, które są rozsiane niemal na całej wyspie, a wiele z miejsc czeka zapewne na odkrycie. Cała wyspa obfituje w liczne stanowiska archeologiczne stanowiące odzwierciedlenie i swoisty przekrój bogatej i burzliwej historii Krety sięgającej od prehistorii po czasy współczesne. Wybierając się na Kretę warto uwzględnić wizytę w kilku muzeach, czy właśnie zwiedzanie wykopalisk. To nie tylko świetna okazja do poszerzenia swojej wiedzy na temat historii Krety, ale też doskonały sposób na rozbudzenie wyobraźni. We wpisie znajdziesz informacje o najciekawszych, naszym zdaniem, wykopaliskach i stanowiskach archeologicznych wartych odwiedzenia. Znajdziesz tu również kilka wskazówek jak podejść do zwiedzania takich miejsc, aby nie okazały się one dla Ciebie wielkim rozczarowaniem i stratą czasu.

Stanowiska archeologiczne i miejsca historyczne na Krecie przez epoki

Ze względu na strategiczne położenie geograficzne wyspy, była ona przedmiotem zainteresowania wielu kultur. Doprowadziło to w efekcie, że na wyspie odnaleźć możemy pozostałości wpływów człowieka z całego przekroju epok, a dodatkowo z wielu kultur.

Stanowiska prehistoryczne

Znaleziska archeologiczne na Krecie sięgają prehistorii, kiedy to na Kretę przybywa homo erectus, przez znaleziska z epoki neolitu i paleolitu – są to głównie kamienne skrobaczki, siekiery, wyryte w skale rysunki z motywami myśliwskimi. Znaleziska odnaleziono w dużej mierze w jaskiniach.

Cywilizacja Minojska

Stanowiska archeologiczne z epoki trwania cywilizacji Minojskiej są jednymi z chętniej odwiedzanych, na jednym wdechu można wyliczać pałace w Knossos, Fajstos, Malii, Zakros, Galatas, ale to tylko ułamek z miejsc wartych odwiedzenia. Kultura minojska jest jedną z najstarszych i rozkwitała od ok. 3000r.p.n.e. do ok. 1200r.p.n.e. głównie na obszarze środkowej i wschodniej Krety. Zostawiła po sobie liczne pałace, wille, miasta, punkty handlowe, miejsca kultu, czy stocznie i porty. Odkrycia dokonane na stanowiskach archeologicznych z tamtej epoki potwierdzają kunszt architektoniczny i techniczny minojczyków. Podczas prac wykopaliskowych, archeolodzy wydobyli liczne arcydzieła ceramiki (bogato zdobionej i o pięknych formach), złotnictwa, rzeźbiarstwa, czy malarstwa. Minojczycy dysponowali potężną flotą i prowadzili handel na obszarze całego morza śródziemnego.

Ok. 1700r.p.n.e. pałace minijske i miasta legły w gruzach, przyczyn tego stanu rzeczy można doszukiwać się w katastrofach naturalnych i ich konsekwencjach, np. wybuch wulkanu na Thirze (obecnie: Santorini). Zostały one jednak odbudowane z jeszcze większym przepychem. Około 1400r.p.n.e na wyspę przybywają (i podbijają) Mykeńczycy. A okres 1200r.p.n.e. – 800r.p.n.e. jest nazwany „ciemnym”, kiedy miasta, a raczej osady obronne powstają na niedostępnych, górskich szczytach jak osada Karfi (kierownikiem badań na tym stanowisku jest polak prof. Krzysztof Nowicki).

Okres grecki i rzymski

Na wyspie znajdziemy również liczne zabytki z okresu bizantyjskiego, kiedy panowanie nad wyspą zdobyli Arabowie, a następnie Wenecjanie i Osmanie.

Stanowiska i wykopaliska archeologiczne na Krecie – co zastaniesz na miejscu?

Wykopaliska archeologiczne stanowią niewątpliwą atrakcję turystyczną i przyciągają w sezonie całe tabuny, rządnych zobaczenia wielkich starożytnych budowli, pałaców, akweduktów, miast i świątyń turystów. Dla wielu z nich zastana na miejscu wykopalisk rzeczywistość okazuje się jednak bardzo rozczarowująca.

Mniej turystyczne stanowiska archeologiczne – sam na sam z historią

Kiedy podróżujemy na własną rękę możemy na mapach znaleźć liczne „archeological place”, usytuowane w rozmaitych miejscach – od plaż po szczyty gór. Samo dotarcie wymagać może jazdy krętymi górskimi drogami oraz/lub intensywnego trekkingu, a nawet wspinaczki. Wybierając mniejsze stanowiska archeologiczne w doskonałej większości na miejscu zastaniemy kilka rozrzuconych kamieni układających się czasem w kształt fundamentów lub rozrzucone gliniane skorupy. Nie znajdziesz też tablic informacyjnych, wizualizacji budowli, oznaczeń i wytyczonych tras. Nie powinno być również zaskoczeniem, że od miejsca docelowego będzie nas odgradzał zardzewiały metalowy płot. Jest to najczęściej wynik braku funduszy na prowadzenie dalszych badań, czy opiekę nad stanowiskiem wykopalisk. Takie miejsca są najliczniejsze – archeolodzy przyjechali, pokopali, opisali, zakopali, wyjechali – a na miejscu został płot. Plusem jest fakt, że będziemy najczęściej całkiem sami i nie trzeba będzie kupować biletu.

Jeśli nie brak nam historycznego zacięcia do samodzielnego zdobywania wiedzy i wyobraźni to odwiedzenie takiego miejsca może okazać się dla nas ciekawym doznaniem – kameralnego obcowania z wielowiekową historią. W przeciwnym razie lepiej wybrać bardziej znane wykopaliska.

Największe i najbardziej znane wykopaliska archeologiczne Krety

Bardziej znane i opisane w przewodnikach wykopaliska mają najczęściej dobrze przygotowaną infrastrukturę pod turystów. Znajdziemy na miejscu parking, kasy biletowe, opcję skorzystania z usług przewodnika, sklepiki z pamiątkami, a nawet kawiarnie, czy restauracje i toalety.

Pałac w Knossos

Najpopularniejsze wykopaliska archeologiczne Krety to starożytny pałac w Knossos, siedziba mitycznego króla Minosa i labirynt Minotaura. Kompleks w Knossos został odkryty w 1878 roku przez Minosa Kalokairinosa. Za dalsze prace i popularyzację Knossos odpowiadał archeolog amator Arthur Evans. Kompleks znajduje się niedaleko Heraklionu i zajmuje powierzchnie 22000 m2. Powstanie Knossos datuje się na 7 wiek przed naszą erą, a największy rozkwit przypadał na lata 1650-1300 przed naszą erą, kiedy pałac Knossos był głównym ośrodkiem władzy na Krecie.

Malia – Pałac w Malii

Drugi największy pałac Minojski na Krecie po Knossos, zbudowany na początku 2 tysiąclecia przed naszą erą. Zniszczony i ponownie odbudowany około 1700 roku przed naszą erą i całkowicie zniszczony w 1450 r. p.n.e. Pierwsze badania stanowiska archeologicznego w Malii zostały przeprowadzone w 1915 roku. Na terenie wykopalisk odnaleziono pozostałości pałacu, dookoła dzielnice miasta i grobowce, a w nich cenne przedmioty, m.in. biżuterię w tym słynny kunsztowny, złoty wisiorek z dwiema pszczołami, rękojeść kamiennego berła w kształcie pantery, brązowy sztylet ze złotą ażurową rękojeścią.

Pałac w Fajstos (Phaistos)

Pałac Minojski zbudowany na równinie mesara zbudowany na początku 2 tysiąclecia przed naszą erą. Potężny ośrodek polityczno administracyjny centralnego obszaru środkowo-południowej Krety. W 1 wieku przed naszą erą Fajstos było ważnym, autonomicznym miastem, biło nawet własną monetę. Stanowisko to zostało odkryte w 1900 roku przez włoskich archeologów. Są to duże wykopaliska z bardzo dobrą infrastrukturą turystyczną.

Pałac w Zakros

Położony przy malowniczej zatoce w niewielkiej dolinie na południowym-wschodzie Krety. Pałac wzniesiony w 16 wieku przed naszą erą. Odnaleziony w latach 60 XXw.